Inurri gabezia batzuk betetzeko sortu zenuten.
Inurri istorio pertsonal batetik sortu zen. Nire ama minbiziak jota hil zen, orain sei urte. Bularreko minbizi metastasikoa zuen. Nik hamar urte nituenean gaixotu zen. Hamar urteko prozesu baten ondoren, nik hogei urte nituela hil zen. Esaten den moduan, hemen jarraitzen badu, pertsona ez da hiltzen, eta nik gogoa nuen zerbait egiteko, amagaitik ere bai. Berba egin gura nuen hamar urteko prozesu horretan izandako gabeziei buruz. Besteak beste, bularreko minbiziaren kolore arrosa ez zetorren bat amagaz, ezta nigaz eta beste emakume batzuekin ere. Ondorio horretara heldu ginen gure artean berba egin eta gero. Eta, neurri batean, ondorio horretatik sortu zen Inurri.
Tabua da oraindino minbizia?
Bai, tabu handia da. Beti egiten da ekuazio bera: minbizia berdin heriotza. Egia esan, geroago eta gehiago berba egiten da gaiari buruz. Hori igarri dut nik, behintzat, amari minbizia detektatu ziotenetik hona. Minbizia oso kontu negatiboekin lotzen da, eta normala da, putada bat delako. Baina beldur horietatik tabuak sortzen dira, eta horrek minbiziak eragiten dituen beste mila kontu ere tabu bihurtzen ditu; adibidez, ingurukoak, edo tratamendua bera, informazio falta handia dagoelako. Eta horrek arazoa handiagotu egiten duela esango nuke.
Urteotan jende askok jo izan du zuengana. Zer behar dute, edo zer eskertzen dute?
Inurrin alor ugari ikutzen dugu, baina garrantzitsuena akonpainamendua dela ikusi dugu. Gaixoa bakarrik ez sentitzea, eta norbait beragaz egotea. Gu ez gara laguntzaile profesionalak, minbizia bizi edo inguruan bizi izan dutenak baino ez gara, eta ez dugu errezetarik, baina, askotan, hor egotea, ondoan egotea, nahikoa izaten da: bere dudak entzutea, konpartitzea, whatsappeko mezu soil bati erantzutea; adibidez, "Bihar operatu egingo naute, zer egin dezaket?". Horixe da Inurri. Guk diogun moduan, Inurri tribu bat da, espazio seguru bat eskainiko duen tribua, taburik eta epairik bakoa. Bizipenak partekatzea, eta minbizia duenari ulertzea eta laguntzea da gure helburua. Hizkuntza berbera erabiltzen dela sentitzeko aukera ere eskaintzen da.
Zein hartu-eman duzue erakundeekin?
Badaude beste elkarte batzuk, lan handia egiten dutenak, baina gu ez gara eurekin hainbeste identifikatzen. Inurri nahiko eraldatzailea da, egiten dugun dena feminismoaren ikuspegitik egiten ahalegintzen gara. Izan ere, alde horretatik ikusi genituen gabeziak. Bakoitzak erabaki behar du nondik jo edo zein laguntza eskatu, jakina, baina, egia esan, ez zegoen Inurriren moduko elkarterik. Ez diegu beste erakundeei lekurik kentzen, baina guk egiten dugun honetan sinesten dugu. Instituzioek hainbat gabezia dute, eta, alde horretatik, egurra ematen diegu. Adibidez, gaixoek informazio gabezia izugarria dute. Itzelak dira batzuetan egiten dizkiguten galderak! Askotan esaten diegu ea zelan ez dieten medikuek erantzun galdera horiei. Egundoko gabezia dagoela ikusten dugu. Beharbada, horixe izango da gure elkartea hainbeste haztearen gakoetariko bat. Lasarten hasi ginen, baina egunean emakume berri bi ipintzen dira gugaz hartu-emanetan. Hori asko da. Apur bat gainezka gaude, egoitzarik ere ez dugu eta. Laguntzak eskatzen hasi gara, une honetan lagun bi baino ez gabiltzalako honetan lanean. Aparteko gure lana ere badugu, aldi berean. Ideia mordoa dugu, baina baliabideak falta zaizkigu.
Hala ere, gauza asko egin duzue; besteak beste, kamisetak, zapiak, saioak eskoletan, 'Tabuen kutxatik oholtzara', eta podcasta ere bai.
Lan martxa frenetikoa dugu. Modu informal batean hasi ginen, baina oso lan txukuna egin dugu orain arte. Metastasia duen pertsona edo 'inurri' bategaz elkartu ginen, bazkaltzeko, eta berbetan aritu ginen. Bere senarrak esan zuen han esaniko guztiak nonbait gorde beharko liratekeela, informazio baliagarri asko zegoela, eta jendeari interesatuko zitzaiola. Pentsatu genuen aukera ona izan zitekeela podcastean grabatu eta emititzea, gero gura zuenak entzun ahal izateko; azken finean, jende bati erreparoa eman diezaioke elkartera etortzeak, eta podcasta aukera ona izan daiteke indarra emateko edo galderei erantzuteko. Diru laguntza eskatu genuen, eta lortu genuen. Gero, Argia aldizkariaren saria heldu zen. Eta horrek bigarren denboraldia grabatzeko indarra eman digu. Zapien kontua nire amagaitik bururatu zitzaidan. Edozein produkturi 'onkologiko' berba gehituz gero, izugarri garestitzen da; kasu honetan, gainera, iruditzen zitzaidan itsusiak zirela, edo minbizia azpimarratzen zutela, eta, horregaitik, zerbait egitea pentsatu nuen. Hori dela eta, zapi koloretsua ipini genuen martxan. Zapiak koloretsuak dira, kotoizkoak, eta musuak dituzte marraztuta. Berez zapiak badira ere, pareo lez erabili daitezke, gerriko lez, edo buruan ipini daitezke, jakina, baina ez da nabarmen geratzen gaixoentzat dela. Gaixorik ez daudenek ere erosi dezakete, eta gaixorik dagoenari eman. Truke hori babesa emateko modu bat da.
Badaude laguntzeko beste modu batzuk ere; adibidez, bazkide izatea. Onurak ditu bazkidearentzat, eta guretzat laguntza izugarria da. Bazkide dezente egin dugu urteotan. Merchandisinga ere badugu, zaindua gainera. Tokiko produktuak dira, bertako sortzaileek eginak. Horrez gainera, gure ekintzetara etortzea ere bada elkartea babesteko modu bat. Azken finean, diruz bakarrik ez, bakoitzak ahal duen moduan lagundu dezake. Denen laguntza da ondo etorria, baina erakundeek lagundu beharko lukete, batez ere.
