Herri kirolak lana izatetik kirol izatera pasatu ziren. Baina nola? Hasieran, apustuekin. Euskalduna lehiakorra izan da eta norgehiagoka aritzea gustatu zaio. Nor izan azkarragoa, nor indartsuagoa, nor trebeagoa,… Gerora hasi ziren txapelketak, arauak, federazioak, epaileak,… Hasierako garai horietan ez pentsatu emakumezkorik ikusterik. Ez plazan, eta plazatik kanpo ikusle bezala ere, gutxi. Baina garaiak aldatuz doaz eta gaur egun plaza barruan zein ikusle bezala edonor aurki daiteke.. Eta ikusiko duzue larunbat honetan, Abadiñon, gaur egun momentuz badugula etorkizuna bai gizonezkoen eta bai emakumezkoen harri-jasotzean. Hor arituko baitira Euskadiko Txapelketan Mallabiko bi gazte, Goizeder eta Jon. Urteko zitarik garrantzitsuenak izaten dira Euskal Herri mailako txapelketak, eta gustura hartuko dute zaleen berotasuna. Nire partetik, zorterik onena opa dizuet.
Hala nahi duten ikastetxeetan, herri kirolei, euskarari eta emakumeari lotutako hitzaldiak ematen ditut. Eta hasiera beti da berdina. Galdera batekin hasten naiz eta zuri ere, irakurle, galdera bera egingo dizut. Duela ehun urte, berogailurik, mikrouhin laberik eta bitrozeramikarik ez zegoenean, nola berotzen zuten jatekoa edota etxea? Hemen hasten dira ume guztiak esanez, suarekin! Eta bai, sua behar zuten. Baina sua nola egiten zuten eta egiten da? Bada, egurrarekin. Eta garai batean, nondik lortzen zuten egurra? Gaur egun motozerra eta mota guztietako zerrak daude, baina garai batean zerekin mozten zuten egurra? Bada, trontza edo aizkorarekin. Beraz, herri kirolek baserriko lanetan dute oinarria. Edo beste galdera bat egiten diedana: behiek zer ematen dute? Esnea. Gaur egun esnea supermerkatuetan eros dezakegu, baina garai batean, behiak jatsi, esnea kantinetan sartu eta baserritik kalera jaisten ziren esnea saltzera. Hortik dator txinga eramate kirola. Gure amonen kasuan, Mallabiko goita auzotik, Ermura jaisten ziren. Hasieran astoekin, ondoren amona izan zen auzoko lehenengo emakumezkoa gidabaimena ateratzen eta berarekin batera jaisten ziren gainontzeko emakumezkoak land-roverrean.
EGIN ZAITEZ KIDE!