Gainditzetik haratago

Irakasten duzunero, aldi berean erakutsi irakasten duzunaz duda egiten (José Ortega y Gasset).
Ikasiko dituzu hamaika hizkuntza, irakatsiko dizkizute formula matematikoak; sinestaraziko dizute historia bat, txanpon beraren beste aldea ezkutatuz. 1492an ‘aurkitu’ zuten Amerika. Honela esanez pentsa dezakegu horma gainditu eta paradisua legez argiz beteta bistaratu zela; baina ez digute esaten lehenago ere han bertakoak bizi zirela, hemendik joan eta zapaldu zituztela. Eta adibideen munduan hiru puntu suspentsibo infinitu.

Eslogana baino ez zaio falta lan-merkatura bideratuta dagoen hezkuntza sistemari; memorizatu, ez egin egin behar ez duzun galderarik. Azterketarako buruz ikasita nahikoa izango duzu, bizitzaren joanean titulu batzuk izango dituzu; eta ez du axola ezer ez badakizu, memorizatu zenuena gogoratzen duzun heinean; gainerakoan antzerkiko txotxongiloa baino ez zara izango. Egungo gizartearen arazo gorena konformismoa da, besterik gabe gauzak irenstea; eta hein handi batean hezkuntzak egiten gaituelako, hortik hasi behar genuke arazoari aurre egiten, ixilik irensten dugun bitartean jango baikaituzte bestela.

Honela pasatzen dira egunak, urteak; informazioa pilatzen besterik gabe, esaten dizkigutenez zalantza egin gabe, (auto)kritikarako momentuen faltan. Zenbaki eta letrazko informazioa irakastetik; informazio horren balio, eragin, kausa eta kasuak aztertzera igaro behar dugu, zerbait aldatu nahi badugu behintzat. Ostantzean, eta horrela jarraitzeko desira badugu, segi dezagun izen-abizendun paper zatiak jakintsu izateko armatzat jotzen, idazten eta irakurtzen ere ez dakitenen ezjakintasun aitortza jakitunaren adorea dela pentsatu beharrean.

Apurka-apurka gure burua nekatuz doa Res-Publicak eta errepublikak, erresumak ahantzi gabe, zer diren gogoratzen; izan zirena ezbaian jarri gabe, beraien eraginak onartuz, beraiengandik orain eta gerorako lezioak ez ikasiz. Finean, pentsatu gabe onartuz eta sinetsiz.