Klientelismoa kulturan ondo sustrai hartua dugun inguruan, errazena urak dakarrena irenstea da. Horixe besterik ekarri ezin duelakoan, irentsi beharrekoa delakoan,... Determinismoa? Jainkoak emana? Itsasgorak besterik ote dakarren ikusteko lepoa jiratu ere egin gabe. Laissez faire, laissez passer inguruak isilik elikatzen duen jarrera da.
Aldatu nahi duenak, ordea, ez du egiten urak dakarrena aztertzekotan, baizik eta, justizia helmuga hartuta, justizia bera duelako xede. Greziarrek demokrazia asmatu zutenean argi zuten legeak zuela agintea, ez agintariak. Lege onak jakituriaren hazitik jaio dira eta elkartasun eta justiziarako bidean hazten dira.
Egunerokotasuna goitik behera antolatua ematen diguten era geldoan bizitzeak inoren iritziak norbere egitea ere badakar. Horiek ez dira jarrera neutro, inozente eta errugabeak. Makurkeria morala adierazteko era horiek guztiak, izatez, jarrera baten alde egitea da: autoritarismoa, intolerantzia, lotsagabekeria eta erantzukizun eta errespetu eza. Demokraziaren kultura eza.
http://josunearanguren.blogspot.com/