Orain lau bat hilabete Goiuriako Kofradiak errefusatze-intzidentea aurkeztu zuen udaletxean. Helburua Jose Martin Etxebarria alkatea zabortegia kudeatzen duen Luku baso S.L. enpresari udal baimena emateko prozeduratik kanpora uztea zen. Arrazoi moduan, alkatearen eta zabortegiko jabearen arteko adiskidekeria aitatzen zuen.
Hori demostratzeko lau prozedura eskatzen zituzten: Lau testiguri galdeketa egitea, Jose Martin Etxebarria alkateari galdeketa egitea, eta adituaren txosten bat eta bestelako dokumentu batzuk aintzat hartzea. Lau horietatik udalbatzarrak bi onartu zituen. Onartutako bi horietako bat lau testiguri egin beharreko galdeketa zen: Jose Luis Zugaza-Artaza zabortegiko jabeari, bi udaltzaingori eta Maria Begoña Zubia norbanakoari, hain zuzen.
Galdeketak martitzeneko udalbatzarrean gauzatu ziren. Testiguek alde bietako abokatuen galderei erantzun zieten, zinegotziak parean zituztela. Prozedura osoa gazteleraz gauzatu zen. Testiguei egindako galdeketa transkribatu dugu eta jarraian oso-osorik duzue irakurgai. Goiuriako Kofradiako ordezkari legez, Alberto Arrate abokatua aritu zen galdezka; beste aldetik, alkatearen abokatu Adolfo Etxeandia ibili zen. Alkatea presente izan zen udalbatzarreko aulkietan eserita.
Galdeketa hasi aurretik Iñaki Totorika alkateordeak galdera guztiak errefusatze-intzidentearen oinarrira muga zitezela eskatu zuen.
Hori demostratzeko lau prozedura eskatzen zituzten: Lau testiguri galdeketa egitea, Jose Martin Etxebarria alkateari galdeketa egitea, eta adituaren txosten bat eta bestelako dokumentu batzuk aintzat hartzea. Lau horietatik udalbatzarrak bi onartu zituen. Onartutako bi horietako bat lau testiguri egin beharreko galdeketa zen: Jose Luis Zugaza-Artaza zabortegiko jabeari, bi udaltzaingori eta Maria Begoña Zubia norbanakoari, hain zuzen.
Galdeketak martitzeneko udalbatzarrean gauzatu ziren. Testiguek alde bietako abokatuen galderei erantzun zieten, zinegotziak parean zituztela. Prozedura osoa gazteleraz gauzatu zen. Testiguei egindako galdeketa transkribatu dugu eta jarraian oso-osorik duzue irakurgai. Goiuriako Kofradiako ordezkari legez, Alberto Arrate abokatua aritu zen galdezka; beste aldetik, alkatearen abokatu Adolfo Etxeandia ibili zen. Alkatea presente izan zen udalbatzarreko aulkietan eserita.
Galdeketa hasi aurretik Iñaki Totorika alkateordeak galdera guztiak errefusatze-intzidentearen oinarrira muga zitezela eskatu zuen.
LEHEN TESTIGUA: JOSE LUIS ZUGAZA-ARTAZA
ALBERTO ARRATE ABOKATUAREN GALDERAK:
Egia da Lukupeko Troka eta Luku Txiki ibarretan lur beteketak egiteko lizentzia eskatu duzula?
Bai.
Egia da 2004ko maiatzaren 12an lehenengo eskaera bat egin zenuela?
Une honetan ez dut data zehatza gogoratzen. Ezingo nizuke esan.
Egia da lehen eskaera horrek huts batzuk zituela, Elorrio herria aipatzearena eta abar, eta horiek zuzentzeko eskatu zizutela?
Ez dakit, baliteke.
Honako hau sarrera txiki bat izan da. Ez naiz gehiegi luzatuko ildo honetatik. Laster hona ekarri gaituen gaiari lotuta natzaio, alkatearen eta zabortegiko jabearen artean izan daitekeen laguntasun erlazioari, alegia. Non eta zertan ari garen zehazteko hasi nahiz bide horretatik, gaiaren eta testuinguruaren barruan koka gaitezen. Jarrai dezagun…
Egia da lehen eskaera aurkeztu aurretik gaur egunera arte kamioi ugari bidali dituzula zabortegira?
Lehenengotik orain arte? Bai, bidali dira, bai.
Nahiz eta jarduera hori geratzeko agintzen zuten ebazpenak existitu?
Zirkunstantziek edo egoerak motibatuta egin nuen. Enpresek kargak non husturik ez zutela esaten zidaten eta kasik behartu egin ninduten. Kamioiei irtenbide bat eman behar zitzaiela zioten.
Egia da zabortegiko jarduera geratzeko jakinarazpenak jaso arren, Goiuria erditik kamioiak bidali zenituela?
Hasieran bai, hasieran Goiuriatik bidali genituen kamioiak, baina gero denok pentsatzen genuen logikoena beste irtenbide bat bilatzea zela, jendeari hainbeste eragozpen ez sortzeko. Behetik bide berria eginez beste irtenbide bat aurkitu genuen, bere denbora eskatu ziguna. Hortik aurrera, jarduera bide partikularretik jarraitu genuen.
Gauza bat eskatu nahi nuke. Kamioien joan-etorriari buruz aurkeztutako adituaren txostenean hainbat argazki agertzen da. Argazkiak berari erakutsiz, han agertzen diren kamioiak berak bidalitakoak diren ala ez esan dezan nahiko nuke. Posible da?
Iñaki Totorika: Ez dut uste gaiari lotzen zaionik.
Ongi da, galdera erretiratzen dut.
Esan duzu, lehenengo Goiuria erdigunetik bidali zenituela kamioiak eta gero beste leku batetik bideratu zenituztela.
Erdigunean bide estua dago, taberna ondoan gehiago estutzen da… Ez zen egokiena handik jarraitzea. Orduan, arazo hori konpondu asmoz, bidea behetik egiteko lur-jabeen baimenak lortu nahian hasi ginen. Erdigunea bakean gera zedin.
Eta alkate jaunak bazeukan horren berri?
Nik etorkizunerako onena hori zela uste nuen. Bidearen proiektua egin eta aurkeztu genuen.
Ez, baina, galdera zehazki honako hau da: Hori guztia alkatea jakitun zegoela egin zenuen?
Ez dakit jakitun zegoen ala ez. Nik dakidana da, bide horretako proiektua osatu eta udaletxean aurkeztu nuela.
Bide hori erabili ahal izateko jabe batzuen baimena behar zenuen. Horrela da?
Jakina.
Zehazki, ez al zenuen Alzaga jaunaren baimena behar?
Bai.
Ez da egia, alkate jauna eta zu zeu Alzagaren etxera joan zinetela, esanez, lur-zati horiek utzi behar zituela?
Nik proposatzen nuena zen, egoera ikusita, etorkizunerako onena erdigunea ibilbidetik kanpora geratzea zela; horrela bidea behetik egiteko eta goiko jende guztia ez konprometitzeko.
Zehazki erantzun diezadazun nahiko nuke. Bidea erabiltzeko baimena lortzeko ahaleginetan alkateak ere parte hartu zuen zurekin batera?
Zuzenki ez. Zuzenki parte hartu behar izan zuena ni izan nintzen.
Ez da egia, alkate jaunak Mariano Alzagaren semea bere bulegora deitu zuela, eta berarekin negoziatu zituela lur-zatia uzteko baldintzak?
Hor ni ez naiz ez sartzen eta ez irteten. Ni presente nagoela ez, behinik behin.
Ez da egia, zuek ia tratua itxi zenutela Ikuspegi jatetxeko terrazan…
Ez zen traturik itxi. Auziari buruz berba egin genuen, guztiontzako mesedegarri izango zenari buruz, baina ez zen inolako traturik itxi.
Orduan, zutaz eta Alzagatarren bi semeez gainera, alkate jauna ere hantxe zegoen?
Bai, beste pertsona bat egon zitekeen moduan. Etorkizunerako onena izango zenari buruz berba egin genuen.
Adituaren txosten batek zehazten duenez, zabortegiko edukieraren %80a beteta dago eta 27.000 kamioi pasatu dira bidetik, gutxi gora behera…
Nola jakin liteke hori? Nork egin du azterketa…
Inaki Totorika: Dena dela, galdera hori ez dagokio gaiari.
Honako honegatik diot: Denbora honetan guztian, alkate jaunaren eskakizunik jaso duzu, jarduera hori eten dadin eskatuz?
Bai.
Esan deutsu?
Bai. Nik ingurugiro saileko baimena nuen. Bizkaian eta Gipuzkoan nire moduko edo antzerako ustiaketa dutenekin kontsultatu nuen, eta esan zidaten, ingurugiroko baimena izanda, beraiek ere udaleko baimen barik ari zirela lanean. Esaten zidaten, enpresak lurra nora eraman ez zekitela zeudenez, eta irtenbidea eman nahi banien… pentsatu nuen… Ez nuen uste hain gauza gogorrerako arrazoia izango zenik.
Egia da, zu eta alkate jauna 2004. urte hasieran Eusko Jaurlaritzan aurkeztu zinetela, zehazki Ingurugiro-Kalitateko departamenduan, eta sail horretako zuzendari orokorrarekin, Tomas Epalzarekin, hitz egin zenutela?
Egia da han egon nintzena, baina ez dakit Tomas Epalza bazen edo beste bat bazen.
Behin baino gehiagotan egon naiz han.
Eta alkate jaunarekin egon zinen.
Beno, alkate jauna beharbada beste kontu batzuengatik egongo zen han.
Galdera zehatza da: Egon al zinen, alkate jaunarekin batera, Eusko Jaurlaritzako Ingurugiro-Kalitateko zuzendari orokorrarekin batzartuta, zabortegiaren legalizazioari buruz hitz egiteko, alkateak esan zuela udalaren partetik ez zela arazorik izango?
Nik udalarekin ez dut ezer adostu. Ni ez naiz Udalekoa, lagun partikularra naiz.
Galdera bera errepikatzen dizut. Alkate jaunarekin izan zinen…
Behin alkatearekin topo egin nuen han, baina ez nintzen berarekin joan.
ADOLFO ETXEANDIA ABOKATUAREN GALDERAK
Jose Martin Etxebarria alkatea eta biok lagunak zarete? Lagun erlazioa duzue?
Nik uste lagunak izan bagina, ez ginela honetara iritsiko, lizentzia aspaldi lortua izango nuela.
Azkenik; Jose Martin Etxebarriak badu inolako mendekotasunik zurekiko, edo zurekin lan egin du inoiz?
Ez dut ez berarentzako ez Udalarentzako lanik egin.
Eta alkateak zuretzako?
Ezta ere.
BIGARREN TESTIGUA: LEHEN UDALTZAINA
ALBERTO ARRATEREN GALDERAK:
Zabortegia ilegala da?
Tramitean dago, ez dakit ilegala den; tramitean dago.
Aitor Totorika: Galdera hori ez dagokio gaiari. Ez dute uste ilegala den edo ez jakingo duenik.
Badago alkatearen eskakizun bat agertzen den txostena, 2006ko abuztuaren 25ekoa, non agente honi komunikatzen dion jarduera etenda dagoela. Beraz…
Bai, baina nik oraintxe ez dakit legala edo ilegala den, eta data zehatzekin ez naiz oroitzen. Gure jarduerak idatziz jasota daude, baina gauzak egun honetan edo bestean gertatu ziren ez dut gogoan.
Zuzenean Kofradiako Gizon Onaren edo kofradiako kideren baten salaketarik jaso duzu? Zehazki Maria Rosario Ortiz de Zarate anderearenik?
Bai.
Egia da inoiz esan duzula, hori ez dela zure kontua, baizik alkateak daraman kontua dela?
Ez.
Egia da alkate jaunak esan zizuela, kamioiak pasa arren ez zela ardura, eta ez esku hartzeko?
Ez, ez dut nik horrelakorik gogoan. Berriz diot nire jarduera guztiak idatziz daudela, eta horietan begiratu beharko nuke egiaztatzeko.
ADOLFO ETXEANDIAREN GALDERAK:
Badakizu Zugaza-Artaza jaunaren eta alkatearen artean lagunarteko erlaziorik badagoen?
Ez dakit.
Badakizu alkateak inoiz lanik egin ote duen Zugaza-Artaza jaunarentzat?
Ez dakit.
HIRUGARREN TESTIGUA: BIGARREN UDALTZAINA
ALBERTO ARRATEREN GALDERAK:
Baduzu Goiuriako zabortegirako kamioien joan-etorrien berri?
Ez dakit.
Ez dakizu kamioien joan-etorriak…
Bai, kamioien joan-etorrien berri badut, baina ez dakit ilegalak diren edo ez. Ez dut egoera administratiboa ezagutzen.
Berriz ere, lehen aipatu dudan 2006ko abuztuaren 25eko alkatearen eskakizuna gogoratu nahi nuke.
Zuk zeuk zenbat salaketa txosten ireki dituzu?
Nik bat ere ez.
Egia da inoiz esan duzuela, hori ez dela zuen eskumeneko kontua, baizik alkateak daraman kontua dela?
Ez dut gogoan.
Inoiz Luku Baso enpresako norbaitek, edo Zugaza-Artaza jaunak berak, edo kamioiekin joan-etorrian zebilenak, jakinarazi zizun karga husteko udal baimena bazutela?
Ez dut gogoan.
ADOLFO ETXEANDIAREN GALDERAK:
Badakizu Zugaza-Artaza jaunaren eta alkatearen artean lagunarteko erlaziorik badagoen? Hori pentsatzera eraman zaitzakeen aztarnarik sumatu duzu?
Ez dakit. Nik dakidala ez.
Baduzu alkateak Zugaza-Artaza jaunarekiko edozein moduzko mendekotasunik izan dezakeela pentsatzera eraman dezakeen zantzurik?
Nik dakidala, ez.
LAUGARREN TESTIGUA: MARIA BEGOÑA ZUBIA
ALBERTO ARRATEREN GALDERAK:
“Orain hiru bat urte, Txaro Ortiz de Zarate andereak kamioien etengabeko joan-etorriek sortutako enbarazuen harira udaletxean salaketa jarri ondoren, zeina beste hamahiru bizilagunek ere sinatu zuten, Zugaza-Artaza eta alkate jaunak elkarrekin izan ziren zabortegirako bidearen sarreran, ni bizi naizen etxearen parean”. Baieztapen hori baieztatzen duzu?
Bai, egia da.
“Ondoren, salaketa dezente jarri eta gero, Zugaza-Artaza jauna gure etxeko atarira etorri zen, alkate jaunak bidalita, lasaitasuna eskatuz, eta, Goiuria erdiguneko eta gure etxe pareko kamioien joan-etorriak geratzeko puntuan zeudela esanez. Zugaza-Artaza jaunak azaldu zuenez, bide berri bat egiteko asmotan lanean ari ziren, Goiuriako bizilagunen kexak aintzat hartuz. Akordioa lortzeko puntuan zeudela esan zuen”. Egia da?
Egia da.
“Alkateak telefonoz deitu ondoren, Txaro Ortiz de Zarate anderea berarekin batzartu zen Iurretako udaletxean, eta Luku Baso enpresaren isuriei buruz eta kamioien joan-etorriei buruz bakarrik hitz egin zuten. Hizketaldia amaitzean, alkate jaunak bere mugikorraren zenbakia eman zion, edozein kexaren aurrean zuzenean berari dei ziezaioten, esanez, bera ahaleginduko zela arazoa konpontzen?”. Egia da?
Egia da.
“Txaro Ortiz de Zarate anderea eta biok klaxon-jotze mehatxagarrien biktima izan ginen etxe paretik igarotzen ziren kamioilarien aldetik; hori jakinarazi egin genion alkateari, eta berak esan zigun zerbait egingo zuela hori eragozteko”. Egia da?
Egia da.
“Txaro behin baino gehiagotan entzun dut kexa hauek alkateari jakinarazten telefono deien bidez, hain zuzen, lehenago aipatu dugun zenbakira deituta”. Egia da?
Egia da.
“Zabortegirako kamioien joan-etorri ilegalak direla-eta salaketak jarri diren aldietan, udaltzaingoko kide ezberdinek zein Udaletxeko Idazkariak esan digute gai honi buruz alkatearekin hitz egin behar dugula, beraiek ezin dutela ezer egin”. Egia da?
Egia da.
“Zugaza-Artaza jaunak mehatxatu eta presionatu egin zuen Mariano Alzaga jauna, esanez, zabortegirako sarbide berrirako lurrak desjabetu egingo zizkiotela, eta gaineratuz, Aldundiko lanetarako behar zituztela. Alkate jauna mehatxu eta presio horien jakitun zegoen. Orobat, mehatxu egiten zioten esanez, bidea egiteko baimena eman ezik, kamioiak Goiuriako erdi gunetik igaroko zirela eta bere jatetxeari kalte egingo ziotela”. Egia da?
Egia da.
“Alkate jaunak, Jose Martin Etxebarriak, presio eta mehatxu horien erdian, Zugaza-Artazaren alde egin zuen. Mariano Alzagaren seme Koldo Alzagarekin batzartu zenean, Alzagari lur-zatia uzteko eskatu zion, horrela zabortegirako sarbide berria egitea posible izan zedin”. Egia da?
Egia da.
“Negoziaketetan, alkate jaunak zabortegia beharrezkoa zela eta Udaleko diru-kutxa betetzen lagunduko zuela baieztatu zuen, eta horregatik eraiki egingo zela. Ildo horretatik, bidea uzteko eskatu zioten kamioiak bere jatetxe aurretik igaro ez zitezen”. Egia da?
Egia da.
“Akordioaren baldintzak beheragotzeko Koldo Alzagarekin egindako batzarra alkate jaunaren bulegoan egin zen, Jose Martin Etxebarria berak halaxe eskatuta”. Egia da?
Egia da.
“Udaletxeko udaltzaingo bat Koldo Alzagaren etxera joan zen, esanez, alkate jaunak berarekin batzartu nahi zuela hurrengo egunean Iurretako udaletxean, 9:00etan”. Egia da?
Egia da.
“Koldo Alzaga hitzartutako egun eta ordu horretan agertu zen, eta alkate jaunarekin batzartuta zegoela, berriz ere tematu zitzaion Zugaza-Artaza jaunarekin akordio batera iristeko beharrizanaz, horrela kamioiak herri gunetik igaro ez zitezen, eta posible izan zedin BI 3341 errepideko bihurgunetik zabortegira bide bat egitea”. Egia da?
Egia da.
“Zugaza-Artaza jauna -alkate jaunak lagunduta- Koldo Alzaga eta bere anai Inaki, Ikuspegi jatetxeko terrazan batzartu ziren kontratu/akordioa ixteko. Akordioaren arabera, Alzaga familiak bidetik igarotzeko baimena ematen zuen, beti ere, baldintza batzuk betetzearen truke (bidearen zabalera 5 metrora mugatuta, mugak errespetatzea…)”. Egia da?
Egia da.
“Aipatu berri dugun batzar horretako eztabaida nagusia kontratuaren iraupenaren gainekoa da. Zugaza-Artaza jaunak betiko izan dadin nahi du, eta Alzaga familiak, gehienez, 10 urterako utzi nahi du. Alkate jaunak negoziazioan parte hartuz, Zugaza-Artazaren aldeko postura hartzen du eta lagapena etengabea izan dadin presionatzen du”. Egia da?
Egia da.
“Alzaga familiak uko egiten dio betirako uzteari, eta azkenean, 10 urterako uzteko akordiora iristen dira”. Egia da?
Egia da.
Alkate jauna eta Zugaza-Artaza jauna, zabortegiko jarduera hasi aurretik, Eusko Jaurlaritzako Kalitate-Sailean Ingurugiro-Kalitate sailera joan ziren. Han sail horretako orduko zuzendari Tomas Epalza jaunarekin batu ziren, eta Lukupeko Troka eta Luku Txiki ibarretan zabortegia egiteko proiektua azaldu zioten. Batzar horretan alkateak proiektua udal interesekoa zela azaldu zuen. Egia da?
Egia da.
ADOLFO ETXEANDIAREN GALDERAK:
Ba al duzu intzidente-errekurtsoa jarri duen aldeko norbaitekin laguntasun erlaziorik?
Errekurtso jarri duen batekin bizi naiz. Niri ere eragin dit kontu honek guztiak.
Norekin duzu laguntasun erlazio hori?
Txaro Ortiz de Zaraterekin.
Nola dakizkizu detaile horiek guztiak? Zertaz hitz egin zen, noiz eta non…
Badakizkit, eta izenak eman behar baditut emango ditut.
Ez naiz izenak eskatzen ari. Nola enteratu zara horretaz guztiaz?
Txarok egindako telefono deietan ni hor nengoen. Alkatea eta Zugaza-Artaza neuk ikusi nituen elkarrekin. Alzagatarren kontuak eurek pertsonalki kontatuta dakizkit. Azkenik, Epalzari galdetu iezaiozu ea nik berretsitakoa gezurra den.
Nork kontatu dizu Zugaza-Artaza eta alkatea Epalzarekin batu zirela? Nola dakizu?
Epalzak pertsona batzuei kontatu zien eta horiek niri kontatu zidaten.
Beraz, Epalzak zuzenean ez dizu zuri ezer kontatu?
Berarekin egondako pertsonek kontatu zidaten hori.
Egia da Lukupeko Troka eta Luku Txiki ibarretan lur beteketak egiteko lizentzia eskatu duzula?
Bai.
Egia da 2004ko maiatzaren 12an lehenengo eskaera bat egin zenuela?
Une honetan ez dut data zehatza gogoratzen. Ezingo nizuke esan.
Egia da lehen eskaera horrek huts batzuk zituela, Elorrio herria aipatzearena eta abar, eta horiek zuzentzeko eskatu zizutela?
Ez dakit, baliteke.
Honako hau sarrera txiki bat izan da. Ez naiz gehiegi luzatuko ildo honetatik. Laster hona ekarri gaituen gaiari lotuta natzaio, alkatearen eta zabortegiko jabearen artean izan daitekeen laguntasun erlazioari, alegia. Non eta zertan ari garen zehazteko hasi nahiz bide horretatik, gaiaren eta testuinguruaren barruan koka gaitezen. Jarrai dezagun…
Egia da lehen eskaera aurkeztu aurretik gaur egunera arte kamioi ugari bidali dituzula zabortegira?
Lehenengotik orain arte? Bai, bidali dira, bai.
Nahiz eta jarduera hori geratzeko agintzen zuten ebazpenak existitu?
Zirkunstantziek edo egoerak motibatuta egin nuen. Enpresek kargak non husturik ez zutela esaten zidaten eta kasik behartu egin ninduten. Kamioiei irtenbide bat eman behar zitzaiela zioten.
Egia da zabortegiko jarduera geratzeko jakinarazpenak jaso arren, Goiuria erditik kamioiak bidali zenituela?
Hasieran bai, hasieran Goiuriatik bidali genituen kamioiak, baina gero denok pentsatzen genuen logikoena beste irtenbide bat bilatzea zela, jendeari hainbeste eragozpen ez sortzeko. Behetik bide berria eginez beste irtenbide bat aurkitu genuen, bere denbora eskatu ziguna. Hortik aurrera, jarduera bide partikularretik jarraitu genuen.
Gauza bat eskatu nahi nuke. Kamioien joan-etorriari buruz aurkeztutako adituaren txostenean hainbat argazki agertzen da. Argazkiak berari erakutsiz, han agertzen diren kamioiak berak bidalitakoak diren ala ez esan dezan nahiko nuke. Posible da?
Iñaki Totorika: Ez dut uste gaiari lotzen zaionik.
Ongi da, galdera erretiratzen dut.
Esan duzu, lehenengo Goiuria erdigunetik bidali zenituela kamioiak eta gero beste leku batetik bideratu zenituztela.
Erdigunean bide estua dago, taberna ondoan gehiago estutzen da… Ez zen egokiena handik jarraitzea. Orduan, arazo hori konpondu asmoz, bidea behetik egiteko lur-jabeen baimenak lortu nahian hasi ginen. Erdigunea bakean gera zedin.
Eta alkate jaunak bazeukan horren berri?
Nik etorkizunerako onena hori zela uste nuen. Bidearen proiektua egin eta aurkeztu genuen.
Ez, baina, galdera zehazki honako hau da: Hori guztia alkatea jakitun zegoela egin zenuen?
Ez dakit jakitun zegoen ala ez. Nik dakidana da, bide horretako proiektua osatu eta udaletxean aurkeztu nuela.
Bide hori erabili ahal izateko jabe batzuen baimena behar zenuen. Horrela da?
Jakina.
Zehazki, ez al zenuen Alzaga jaunaren baimena behar?
Bai.
Ez da egia, alkate jauna eta zu zeu Alzagaren etxera joan zinetela, esanez, lur-zati horiek utzi behar zituela?
Nik proposatzen nuena zen, egoera ikusita, etorkizunerako onena erdigunea ibilbidetik kanpora geratzea zela; horrela bidea behetik egiteko eta goiko jende guztia ez konprometitzeko.
Zehazki erantzun diezadazun nahiko nuke. Bidea erabiltzeko baimena lortzeko ahaleginetan alkateak ere parte hartu zuen zurekin batera?
Zuzenki ez. Zuzenki parte hartu behar izan zuena ni izan nintzen.
Ez da egia, alkate jaunak Mariano Alzagaren semea bere bulegora deitu zuela, eta berarekin negoziatu zituela lur-zatia uzteko baldintzak?
Hor ni ez naiz ez sartzen eta ez irteten. Ni presente nagoela ez, behinik behin.
Ez da egia, zuek ia tratua itxi zenutela Ikuspegi jatetxeko terrazan…
Ez zen traturik itxi. Auziari buruz berba egin genuen, guztiontzako mesedegarri izango zenari buruz, baina ez zen inolako traturik itxi.
Orduan, zutaz eta Alzagatarren bi semeez gainera, alkate jauna ere hantxe zegoen?
Bai, beste pertsona bat egon zitekeen moduan. Etorkizunerako onena izango zenari buruz berba egin genuen.
Adituaren txosten batek zehazten duenez, zabortegiko edukieraren %80a beteta dago eta 27.000 kamioi pasatu dira bidetik, gutxi gora behera…
Nola jakin liteke hori? Nork egin du azterketa…
Inaki Totorika: Dena dela, galdera hori ez dagokio gaiari.
Honako honegatik diot: Denbora honetan guztian, alkate jaunaren eskakizunik jaso duzu, jarduera hori eten dadin eskatuz?
Bai.
Esan deutsu?
Bai. Nik ingurugiro saileko baimena nuen. Bizkaian eta Gipuzkoan nire moduko edo antzerako ustiaketa dutenekin kontsultatu nuen, eta esan zidaten, ingurugiroko baimena izanda, beraiek ere udaleko baimen barik ari zirela lanean. Esaten zidaten, enpresak lurra nora eraman ez zekitela zeudenez, eta irtenbidea eman nahi banien… pentsatu nuen… Ez nuen uste hain gauza gogorrerako arrazoia izango zenik.
Egia da, zu eta alkate jauna 2004. urte hasieran Eusko Jaurlaritzan aurkeztu zinetela, zehazki Ingurugiro-Kalitateko departamenduan, eta sail horretako zuzendari orokorrarekin, Tomas Epalzarekin, hitz egin zenutela?
Egia da han egon nintzena, baina ez dakit Tomas Epalza bazen edo beste bat bazen.
Behin baino gehiagotan egon naiz han.
Eta alkate jaunarekin egon zinen.
Beno, alkate jauna beharbada beste kontu batzuengatik egongo zen han.
Galdera zehatza da: Egon al zinen, alkate jaunarekin batera, Eusko Jaurlaritzako Ingurugiro-Kalitateko zuzendari orokorrarekin batzartuta, zabortegiaren legalizazioari buruz hitz egiteko, alkateak esan zuela udalaren partetik ez zela arazorik izango?
Nik udalarekin ez dut ezer adostu. Ni ez naiz Udalekoa, lagun partikularra naiz.
Galdera bera errepikatzen dizut. Alkate jaunarekin izan zinen…
Behin alkatearekin topo egin nuen han, baina ez nintzen berarekin joan.
ADOLFO ETXEANDIA ABOKATUAREN GALDERAK
Jose Martin Etxebarria alkatea eta biok lagunak zarete? Lagun erlazioa duzue?
Nik uste lagunak izan bagina, ez ginela honetara iritsiko, lizentzia aspaldi lortua izango nuela.
Azkenik; Jose Martin Etxebarriak badu inolako mendekotasunik zurekiko, edo zurekin lan egin du inoiz?
Ez dut ez berarentzako ez Udalarentzako lanik egin.
Eta alkateak zuretzako?
Ezta ere.
BIGARREN TESTIGUA: LEHEN UDALTZAINA
ALBERTO ARRATEREN GALDERAK:
Zabortegia ilegala da?
Tramitean dago, ez dakit ilegala den; tramitean dago.
Aitor Totorika: Galdera hori ez dagokio gaiari. Ez dute uste ilegala den edo ez jakingo duenik.
Badago alkatearen eskakizun bat agertzen den txostena, 2006ko abuztuaren 25ekoa, non agente honi komunikatzen dion jarduera etenda dagoela. Beraz…
Bai, baina nik oraintxe ez dakit legala edo ilegala den, eta data zehatzekin ez naiz oroitzen. Gure jarduerak idatziz jasota daude, baina gauzak egun honetan edo bestean gertatu ziren ez dut gogoan.
Zuzenean Kofradiako Gizon Onaren edo kofradiako kideren baten salaketarik jaso duzu? Zehazki Maria Rosario Ortiz de Zarate anderearenik?
Bai.
Egia da inoiz esan duzula, hori ez dela zure kontua, baizik alkateak daraman kontua dela?
Ez.
Egia da alkate jaunak esan zizuela, kamioiak pasa arren ez zela ardura, eta ez esku hartzeko?
Ez, ez dut nik horrelakorik gogoan. Berriz diot nire jarduera guztiak idatziz daudela, eta horietan begiratu beharko nuke egiaztatzeko.
ADOLFO ETXEANDIAREN GALDERAK:
Badakizu Zugaza-Artaza jaunaren eta alkatearen artean lagunarteko erlaziorik badagoen?
Ez dakit.
Badakizu alkateak inoiz lanik egin ote duen Zugaza-Artaza jaunarentzat?
Ez dakit.
HIRUGARREN TESTIGUA: BIGARREN UDALTZAINA
ALBERTO ARRATEREN GALDERAK:
Baduzu Goiuriako zabortegirako kamioien joan-etorrien berri?
Ez dakit.
Ez dakizu kamioien joan-etorriak…
Bai, kamioien joan-etorrien berri badut, baina ez dakit ilegalak diren edo ez. Ez dut egoera administratiboa ezagutzen.
Berriz ere, lehen aipatu dudan 2006ko abuztuaren 25eko alkatearen eskakizuna gogoratu nahi nuke.
Zuk zeuk zenbat salaketa txosten ireki dituzu?
Nik bat ere ez.
Egia da inoiz esan duzuela, hori ez dela zuen eskumeneko kontua, baizik alkateak daraman kontua dela?
Ez dut gogoan.
Inoiz Luku Baso enpresako norbaitek, edo Zugaza-Artaza jaunak berak, edo kamioiekin joan-etorrian zebilenak, jakinarazi zizun karga husteko udal baimena bazutela?
Ez dut gogoan.
ADOLFO ETXEANDIAREN GALDERAK:
Badakizu Zugaza-Artaza jaunaren eta alkatearen artean lagunarteko erlaziorik badagoen? Hori pentsatzera eraman zaitzakeen aztarnarik sumatu duzu?
Ez dakit. Nik dakidala ez.
Baduzu alkateak Zugaza-Artaza jaunarekiko edozein moduzko mendekotasunik izan dezakeela pentsatzera eraman dezakeen zantzurik?
Nik dakidala, ez.
LAUGARREN TESTIGUA: MARIA BEGOÑA ZUBIA
ALBERTO ARRATEREN GALDERAK:
“Orain hiru bat urte, Txaro Ortiz de Zarate andereak kamioien etengabeko joan-etorriek sortutako enbarazuen harira udaletxean salaketa jarri ondoren, zeina beste hamahiru bizilagunek ere sinatu zuten, Zugaza-Artaza eta alkate jaunak elkarrekin izan ziren zabortegirako bidearen sarreran, ni bizi naizen etxearen parean”. Baieztapen hori baieztatzen duzu?
Bai, egia da.
“Ondoren, salaketa dezente jarri eta gero, Zugaza-Artaza jauna gure etxeko atarira etorri zen, alkate jaunak bidalita, lasaitasuna eskatuz, eta, Goiuria erdiguneko eta gure etxe pareko kamioien joan-etorriak geratzeko puntuan zeudela esanez. Zugaza-Artaza jaunak azaldu zuenez, bide berri bat egiteko asmotan lanean ari ziren, Goiuriako bizilagunen kexak aintzat hartuz. Akordioa lortzeko puntuan zeudela esan zuen”. Egia da?
Egia da.
“Alkateak telefonoz deitu ondoren, Txaro Ortiz de Zarate anderea berarekin batzartu zen Iurretako udaletxean, eta Luku Baso enpresaren isuriei buruz eta kamioien joan-etorriei buruz bakarrik hitz egin zuten. Hizketaldia amaitzean, alkate jaunak bere mugikorraren zenbakia eman zion, edozein kexaren aurrean zuzenean berari dei ziezaioten, esanez, bera ahaleginduko zela arazoa konpontzen?”. Egia da?
Egia da.
“Txaro Ortiz de Zarate anderea eta biok klaxon-jotze mehatxagarrien biktima izan ginen etxe paretik igarotzen ziren kamioilarien aldetik; hori jakinarazi egin genion alkateari, eta berak esan zigun zerbait egingo zuela hori eragozteko”. Egia da?
Egia da.
“Txaro behin baino gehiagotan entzun dut kexa hauek alkateari jakinarazten telefono deien bidez, hain zuzen, lehenago aipatu dugun zenbakira deituta”. Egia da?
Egia da.
“Zabortegirako kamioien joan-etorri ilegalak direla-eta salaketak jarri diren aldietan, udaltzaingoko kide ezberdinek zein Udaletxeko Idazkariak esan digute gai honi buruz alkatearekin hitz egin behar dugula, beraiek ezin dutela ezer egin”. Egia da?
Egia da.
“Zugaza-Artaza jaunak mehatxatu eta presionatu egin zuen Mariano Alzaga jauna, esanez, zabortegirako sarbide berrirako lurrak desjabetu egingo zizkiotela, eta gaineratuz, Aldundiko lanetarako behar zituztela. Alkate jauna mehatxu eta presio horien jakitun zegoen. Orobat, mehatxu egiten zioten esanez, bidea egiteko baimena eman ezik, kamioiak Goiuriako erdi gunetik igaroko zirela eta bere jatetxeari kalte egingo ziotela”. Egia da?
Egia da.
“Alkate jaunak, Jose Martin Etxebarriak, presio eta mehatxu horien erdian, Zugaza-Artazaren alde egin zuen. Mariano Alzagaren seme Koldo Alzagarekin batzartu zenean, Alzagari lur-zatia uzteko eskatu zion, horrela zabortegirako sarbide berria egitea posible izan zedin”. Egia da?
Egia da.
“Negoziaketetan, alkate jaunak zabortegia beharrezkoa zela eta Udaleko diru-kutxa betetzen lagunduko zuela baieztatu zuen, eta horregatik eraiki egingo zela. Ildo horretatik, bidea uzteko eskatu zioten kamioiak bere jatetxe aurretik igaro ez zitezen”. Egia da?
Egia da.
“Akordioaren baldintzak beheragotzeko Koldo Alzagarekin egindako batzarra alkate jaunaren bulegoan egin zen, Jose Martin Etxebarria berak halaxe eskatuta”. Egia da?
Egia da.
“Udaletxeko udaltzaingo bat Koldo Alzagaren etxera joan zen, esanez, alkate jaunak berarekin batzartu nahi zuela hurrengo egunean Iurretako udaletxean, 9:00etan”. Egia da?
Egia da.
“Koldo Alzaga hitzartutako egun eta ordu horretan agertu zen, eta alkate jaunarekin batzartuta zegoela, berriz ere tematu zitzaion Zugaza-Artaza jaunarekin akordio batera iristeko beharrizanaz, horrela kamioiak herri gunetik igaro ez zitezen, eta posible izan zedin BI 3341 errepideko bihurgunetik zabortegira bide bat egitea”. Egia da?
Egia da.
“Zugaza-Artaza jauna -alkate jaunak lagunduta- Koldo Alzaga eta bere anai Inaki, Ikuspegi jatetxeko terrazan batzartu ziren kontratu/akordioa ixteko. Akordioaren arabera, Alzaga familiak bidetik igarotzeko baimena ematen zuen, beti ere, baldintza batzuk betetzearen truke (bidearen zabalera 5 metrora mugatuta, mugak errespetatzea…)”. Egia da?
Egia da.
“Aipatu berri dugun batzar horretako eztabaida nagusia kontratuaren iraupenaren gainekoa da. Zugaza-Artaza jaunak betiko izan dadin nahi du, eta Alzaga familiak, gehienez, 10 urterako utzi nahi du. Alkate jaunak negoziazioan parte hartuz, Zugaza-Artazaren aldeko postura hartzen du eta lagapena etengabea izan dadin presionatzen du”. Egia da?
Egia da.
“Alzaga familiak uko egiten dio betirako uzteari, eta azkenean, 10 urterako uzteko akordiora iristen dira”. Egia da?
Egia da.
Alkate jauna eta Zugaza-Artaza jauna, zabortegiko jarduera hasi aurretik, Eusko Jaurlaritzako Kalitate-Sailean Ingurugiro-Kalitate sailera joan ziren. Han sail horretako orduko zuzendari Tomas Epalza jaunarekin batu ziren, eta Lukupeko Troka eta Luku Txiki ibarretan zabortegia egiteko proiektua azaldu zioten. Batzar horretan alkateak proiektua udal interesekoa zela azaldu zuen. Egia da?
Egia da.
ADOLFO ETXEANDIAREN GALDERAK:
Ba al duzu intzidente-errekurtsoa jarri duen aldeko norbaitekin laguntasun erlaziorik?
Errekurtso jarri duen batekin bizi naiz. Niri ere eragin dit kontu honek guztiak.
Norekin duzu laguntasun erlazio hori?
Txaro Ortiz de Zaraterekin.
Nola dakizkizu detaile horiek guztiak? Zertaz hitz egin zen, noiz eta non…
Badakizkit, eta izenak eman behar baditut emango ditut.
Ez naiz izenak eskatzen ari. Nola enteratu zara horretaz guztiaz?
Txarok egindako telefono deietan ni hor nengoen. Alkatea eta Zugaza-Artaza neuk ikusi nituen elkarrekin. Alzagatarren kontuak eurek pertsonalki kontatuta dakizkit. Azkenik, Epalzari galdetu iezaiozu ea nik berretsitakoa gezurra den.
Nork kontatu dizu Zugaza-Artaza eta alkatea Epalzarekin batu zirela? Nola dakizu?
Epalzak pertsona batzuei kontatu zien eta horiek niri kontatu zidaten.
Beraz, Epalzak zuzenean ez dizu zuri ezer kontatu?
Berarekin egondako pertsonek kontatu zidaten hori.